Seneca những bức thư đạo đức 32

 Bức thư số 32: Về sự ẩn mình, cùng đôi lời về sự ngắn ngủi của cuộc đời!

Bạn thân mến!

Tôi thường thăm hỏi tin tức của bạn. Mỗi khi biết tin ai đó gần nơi bạn ở đi ngang qua đây, tôi lại hỏi xem dạo này bạn sống thế nào, bạn dành thời gian của mình ở đâu và với ai. Bạn không thể giấu tôi đâu. Tôi ở gần bạn hơn bạn tưởng. Hãy sống như thể tôi biết rõ mọi thứ về bạn, không, như thể tôi tận mắt chứng kiến!

Bạn đang tự hỏi thứ gì khiến tôi vui mừng vì nghe được? Đó là: tôi không nghe được chút gì thông tin về bạn - rằng hầu hết những người tôi hỏi đều không biết bạn đang sống thế nào. Điều đó thật hữu ích, vì ta đâu có việc gì để làm với những người không giống ta, những người chẳng cùng chung chí hướng. Hơn thế nữa, điều đó khiến tôi có thể yên tâm bạn không bị cuốn theo họ, mà có thể kiên tâm với mục tiêu của mình, ngay cả khi đám đông phiền phức vây quanh bạn.

Vậy, vấn đề thực chất là gì? Tôi không sợ họ đủ khả năng thay đổi bạn, nhưng tôi sợ họ sẽ làm bạn chậm lại trên con đường của mình. Nếu bạn nhớ sự ngắn ngủi của cuộc đời, bạn sẽ thấy điều đó tệ hại đến mức nào. Và chúng ta thậm chí làm nó ngắn hơn nữa với sự không kiên định của mình, khi mà ta cứ hết mở ra dự định này đến dự định khác. Chúng ta chia nhỏ cuộc đời, và tự tay cắt mất từng phần.

Hãy khẩn trương lên, bạn của tôi, như thể trong cuộc chiến mà kẻ địch đang ở ngay sau lưng bạn vậy, và bạn có thể nghe thấy tiếng vó ngựa của chúng. Đó thực ra chính là hiện thực (ở đây mình hiểu ý Seneca ẩn dụ kẻ thù chính là những thói xấu mà nếu không cảnh giác một người có thể dễ dàng mắc phải trong cuộc sống). Phải khẩn trương lên, hãy tự tìm lối thoát và sự an toàn cho mình. Tự nhắc mình rằng thật tốt đẹp nếu có thể leo lên đỉnh cao của cuộc đời (đạt đến thông tuệ) trước khi chết, rồi sau đó luôn trong tâm thái an yên ấy cho đến cuối đời, nương tựa duy nhất vào sức mạnh bên trong mình mà thôi. Bởi một khi bạn đã đạt đến hạnh phúc ấy, thời gian còn lại dài hay ngắn đâu còn đáng bận tâm. Đến khi nào bạn mới nhận ra rằng thời gian thực ra không phải vấn đề của bạn? Và bạn có thể an yên, không lo sợ bất cứ thứ gì sẽ xảy ra trong tương lai, hoàn toàn thỏa mãn với hiện tại. Bạn có muốn biết điều gì khiến mọi người có quá nhiều kỳ vọng vào tương lai? Không ai thực sự kiểm soát được bản thân mình trong hiện tại. 

Có những thứ khác mà phụ thân mong cho bạn, nhưng tôi mong bạn có thể xem thường những thứ họ mong cầu mà quá với nhu cầu tự nhiên của bạn. Trong lời cầu nguyện của họ, sẽ có nhiều người bị cướp đoạt để khiến bạn giàu sang: bất cứ thứ gì họ để lại cho bạn, họ cũng phải lấy từ người khác. Mong muốn của tôi cho bạn: hãy để bạn có được quyền kiểm soát chính mình; tâm trí bạn, thứ đang bị điều này điều nọ chi phối, tìm được đến điểm dừng - khi nó có thể hiểu được sự chắc chắn và toàn vẹn của chính nó; hãy khiến bạn hiểu được rằng những thứ thực sự tốt trong cuộc sống mà thuộc về bạn, bạn cảm thấy chúng ngay lúc này, và không phải chờ đợi ở những năm tháng về sau. Để có thể vượt trên những mong cầu và hoàn toàn tự do, ta phải hiểu được cuộc đời mình ngay lúc này đã trọn vẹn rồi (ta đã có mọi thứ tốt đẹp ở bên trong mình).

Tạm biệt!